وقتی فردی با وجود تلاش و کوشش زیاد نتواند بر روی موضوعی که برای او مهم است تمرکز کند و به یکباره متوجه شود که ذهن او به سراغ موضوعات دیگر رفته، به احتمال زیاد با کمبود توجه و تمرکز مواجه است. در چنین شرایطی او باید به دنبال علت و درمان عدم تمرکز و توجه برود. تست تووا ( tova ) به عنوان یک روش تشخیص و همچنین نوروفیدبک می‌تواند یک راه درمان عدم تمرکز و توجه و حتی بیش فعالی باشد که به آن نیز خواهیم پرداخت.
چند نکته در مورد کمبود توجه و تمرکز
اگر شما با مشکل کمبود تمرکز و توجه روبرو هستید حتما چند مساله را مد نظر قرار دهید.
- کمبود توجه یک بیماری است که در دنیای پزشکی آن را با ADD که مخفف Attention Deficit Disorder است، بیان می‌کنند.
- آن را جدی بگیرید.
- ممکن است در کنار بیش فعالی (ADHD) تحلیل شود.
- مانند بسیاری از بیماریها قابل درمان است.
دلایل کمبود تمرکز و توجه از نظر دکتر هلاکویی
دکتر هلاکویی برخی دلایلی که باعث می‌شود فرد با کمبود توجه یا همان ADD روبرو شود را بر می‌شمارد. از نظر ایشان این دلایل عبارتند از:
۱- آسیب مغز
در برخی موارد به دلیل آسیب رسیدن به مغز ممکن است فرد با کمبود تمرکز و توجه مواجه شود. دلایلی که ممکن است به مغز انسان آسیب وارد کنند عبارتند از:
ارثی
برخی آسیبهای مغزی بخاطر مسائل ارثی رخ می‌دهد و این موضوع می‌تواند علت عدم تمرکز و توجه در فرد باشد.
تولد بد نوزاد
در برخی موارد نوزاد بصورت نامطلوب پروسه تولد را طی می‌کند که همین مسئله باعث آسیب مغزی او و مشکل از دست دادن تمرکز در آینده می‌شود.
مثلا نوزادانی که برای مدت طولانی بند ناف به دور گردن آنها پیچیده و پروسه تنفس آنها با اختلال جدی مواجه می‌شود. همچنین نوزادانی که با وکیوم متولد می‌شوند و این کار به درستی انجام نمی‌گیرد به مغزشان آسیب وارد می‌گردد.
مسائلی از این دست می‌تواند باعث آسیب مغز نوزاد شود که در آینده پیامدهایی از جمله عدم تمرکز و توجه فرد را می‌تواند به همراه داشته باشد.
ضربه مغزی
ضربه های مغزی نیز می‌تواند موجب اختلال و عدم تمرکز و توجه گردد. مخصوصا ضربه های مغزی که در دوسال اول زندگی فرد رخ می‌دهند (مانند افتادن از بلندی) بسیار می‌تواند تاثیر گذار باشد.
تب بالای چهل درجه یا گوش دردهای عفونی
از نظر دکتر هلاکویی تبهای بالای چهل درجه که بیشتر از بیست و چهار ساعت طول بکشد و یا برخی گوش دردهای عفونی نیز می‌تواند به مغز آسیب وارد کند.
۲- مسائل روانی
در برخی مواقع برخی مسائل و اختلالات روانی دیگر می‌تواند علت عدم تمرکز و توجه در فرد باشد. مسائلی از قبیل افسردگی ، خشم ، خجالت ، اضطراب و استرس و… این گونه اختلالات روانشناسی می‌تواند باعث پراکندگی ذهن شخص در مواقع خاصی گردد.
۳- عادت
در برخی موارد فرد به بی‌توجهی عادت کرده است. مثلا افرادی که عادت دارند همه جا باشند ولی هیچ کجا نباشند. یا افرادی که عادت دارند در حین رانندگی با تلفن هم صحبت کنند. و یا شخصی که عادت کرده در هنگام مطالعه ، موسیقی هم گوش کند و…
چنین مواردی در برخی از شرایط می‌تواند باعث عدم تمرکز فرد بر روی موضوعی خاص و یک علت عدم تمرکز و توجه در وی باشد.
چگونه بفهمیم که تمرکز کافی نداریم
به پیشنهاد دکتر هلاکویی کافی است یکبار برای همیشه خیال خودتان را راحت کنید. تست تووا ( tova ) در واقع یک تست روانشناسی است که نه تنها مساله تمرکز و عدم تمرکز بلکه وجود گرایشهایی از جمله اضطراب ، وسواس و افسردگی را نیز می‌تواند در شما نشان دهد.
این تست برای افراد شش سال به بالا قابل تجویز است.
روشهای درمان عدم توجه و تمرکز از نظر دکتر هلاکویی
از نظر دکتر فرهنگ هلاکویی به چند روش می‌توان کمبود توجه و تمرکز را درمان کرد. البته توجه داشته باشید که تمام این روشها باید زیر نظر روانشناس یا روانپزشک صورت گیرد. مبادا به افراد غیر متخصص رجوع کنید.
درمان دارویی
با فرض اینکه علت عدم تمرکز و توجه از نوع اول یعنی آسیب مغز باشد در بسیاری از موارد روانپزشک با تجویز دارو و فعال کردن قسمتهایی از مغز ، تغییرات لازم را ایجاد کرده و مشکل را حل می‌کند.
البته باید توجه کنید که از نظر دکتر هلاکویی دارو در بسیاری از موارد درمان کننده نیست بلکه کنترل کننده است. مانند شخصی که عینک استفاده می‌کند، در واقع او تا زمانی که عینک به چشم دارد مشکلی ندارد ولی با کنار گذاشتن عینک مشکل بینایی دوباره به سراغش می‌آید.
درمان به روش نوروفیدبک (Neuro Feedback)
در این روش با تمرین و کسب مهارت در طی جلساتی می‌توان مهارتی را به مغز آموخت که سمت چپ رشد پیدا کند و فعالتر شود.
در نوروفیدبک در واقع حسگرهایی را که الکترود نام دارد بر روی پوست سر بیمار قرار داده و بیمار بدون کمک گرفتن از دست و پا و فقط با دستور از امواج مغز هدایت یک بازی یا فیلم کامپیوتری را به عهده می‌گیرد. او در طول بازی با هدایت درست بازی و گرفتن پاداش و… در واقع امواج مغزی خود را اصلاح کرده و باعث نوعی خود تنظیمی در مغز می‌شود. با این روش می‌توان باعث تقویت قوه تمرکز فرد شد.
در برخی موارد از نوروفیدبک برای درمان اضطراب ، افسردگی و… نیز می‌توان استفاده کرد.
توصیه دکتر هلاکویی درمان عدم تمرکز و توجه با نوروفیدبک است
تعداد جلسات نوروفیدبک
اصولا تعداد جلسات نوروفیدبک می‌تواند هفته ای سه تا چهار جلسه باشد. همچنین مدت زمان هر جلسه نوروفیدبک نیز می‌تواند از ۳۰ تا ۴۵ دقیقه باشد.
البته بسته به شرایط مراجعه کننده و همچنین تشخیص درمانگر تعداد جلسات نوروفیدبک و همچنین مدت زمان هر جلسه نوروفیدبک می‌تواند متفاوت باشد.
درمان اختلالات دیگر
در بسیاری از موارد افراد مشکلات دیگری دارند که وجود آنها باعث کم توجهی و عدم تمرکز آنها می‌گردد.
مثلا افرادی که به بیماریهایی از قبیل افسردگی و یا اضطراب دچار هستند و به خاطر چنین اختلالاتی از توجه و تمرکز کافی برخوردار نیستند. در چنین شرایطی پزشک با درمان مثلا اضطراب فرد یا افسردگی او نهایتا علت عدم تمرکز و توجه وی را نیز حل خواهد کرد.