توانایی برقراري ارتباط و حضور در فعالیتهای جمعی شاید واضحترین و مشخصترین مصداق برای تشخیص میزان اجتماعی بودن هر فردی باشد. موضوعی که زندگی فردی و اجتماعی همه انسانها را تحت تاثير قرار میدهد. این درحالی است که در همه فرهنگها خانواده، عامل اصلی اجتماعی شدن فرزندان در دوران طفولیت است البته در مراحل بعدی زندگی فرد عوامل دیگری مانند مدرسه، رسانهها و گروه همسالان در این امر دخیل هستند، با این وجود نمیتوان سهم خانواده را در این امر نادیده گرفت.
مصداق بارز آن مشکلاتی است که جوامع مدرن به دلیل کاهش نقش خانوادهها در روند اجتماعی شدن فرزندان با آن مواجه هستند. مواردی چون بیتوجهی به معیارها، ارزشها و هنجارهای خانواده و حتی جامعه، تبعیت از گروه دوستان و کاربرد خردهفرهنگهای گروههای دوستی که با هنجارهای اجتماعی در تضاد است. در اینجا ذکر مثالی علمی خالی از لطف نیست؛ «جنی» یکی از نمونههایی است که گویای نقش والدین در اجتماعی کردن کودکان است.
مهارت ارتباط مؤثر کودک، به معنی بهبود ارتباطات کودک است. مهارت ارتباط مؤثر به معنای ابراز احساسات، نیازها، و نقطه نظرهای فردی با گوش دادن فعالانه به مخاطب و ایجاد بیشترین رضایت با کمترین تنش و کشمکش است.
فواید مهارت ارتباط موثر در کودکان
هدف از این مهارت این است که کودک بتواند پیام خود را به دیگران منتقل کند. اگر کودک بتواند پیام خود را به دیگران تفهیم کند، افکار و ایدههای کودک به طور مؤثر منتقل خواهد شد. عدم موفقیت در این مهارت، شکست اهداف فردی یا حرفهای به دنبال خواهد داشت. با استفاده از این توانایی، کودک میتواند به صورت کلامی و غیرکلامی خود را مطابق با فرهنگ جامعه عرضه کند.علاوه بر آن، میتواند نیازها، خواستهها، ترسها و عقاید خود را بیان کند. همچنین، این توانایی کودک را قادر میسازد که به هنگام نیاز، از دیگران درخواست کمک کند.
مهمترین مهارتهای ارتباطی
برای تقویت ارتباط مؤثر، هم افراد بزرگسال و هم کودکان باید به مهارتهای ارتباطی خاصی مجهز باشند. مهمترین این مهارتها عبارتند از: مهارتهای گفتاری، نوشتاری، سلام کردن، پیشقدم شدن در گفتگوها، درک احساس شنونده، همدلی کردن، یافتن نقاط مشترک، پیشبینی کردن، کنترل خشم، حرف زدنهای مثبت با خود، شیوه حل مسأله و عذرخواهی.
مراحل برقراری ارتباط مؤثر
مرحله اول: گوش دادن
جهت توفیق در امر گوش دادن، توجه به موارد زیر ضروری است:
کودک باید بیاموزد اینکه گوینده کیست، دیدگاه او نسبت به مسأله مطرح شده چیست، چه مسألهای او را نگران میکند، احساساتش چگونه است و چه انتظاری از ما دارد؟
توانایی در ایجاد هماهنگی لازم بین ارتباط کلامی و غیرکلامی
توجه به کلیه ژستها و حالات بدنی گوینده
رعایت نشانههای غیرکلامی توجه شامل (لبخند زدن، تماس چشمی، ژست، انعکاس و حواسپرتی)
رعایت نشانههای کلامی توجه شامل(تقویت مثبت، به خاطر آوردن، پرسیدن سؤال و روشن کردن ابهام و مرور نکتهها)